-
1 respondeo
rē-spondĕo, di, sum, 2, v. a.I.Lit., to promise a thing in return for something else; to offer or present in return. So, only in a few examples, the phrase par pari (dat.) respondere, to return like for like: par pari respondes dicto, you return tit for tat with your tongue (syn. refero), Plaut. Pers. 2, 2, 41; cf.: istuc serva; et verbum verbo par pari ut respondeas, Ter Phorm. 1, 4, 35; and:II.paria paribus respondimus,
Cic. Att. 6, 1, 23.— Pass.: provide, si cui quid debetur, ut sit, unde par pari respondeatur, i. e. that there be wherewithal to meet the demand, Atticus ap. Cic. Att. 16, 7, 6; cf. also under II. A. 1, the lusus verbb. with spondeo; and II. B. init. —In a more general signification.A.To answer, reply, respond (either to a question, or to any statement or remark, and either in a friendly or hostile signif.); constr. aliquid alicui, ad, adversus, contra aliquem ( aliquid).1.In gen.a.Lit.: Th. Aliud te rogo. Tr. Aliud ergo nunc tibi respondeo, Plaut. Most. 5, 1, 70; cf. id. Merc. 1, 2, 73.— Absol.:b.prius respondes, quam rogo,
Plaut. Merc. 2, 3, 119:eā legatione Papirius auditā... respondit,
Liv. 9, 14, 2; 27, 40, 8; 33, 38, 7; Nep. Milt. 1, 4:ille appellatus respondit,
Caes. B. G. 5, 36; 5, 41; Cic. Leg. 3, 13, 30; id. Verr. 2, 4, 62, § 138; id. Fam. 3, 6, 2; 5, 2, 8; 7, 24, 2;9, 14, 2. — So usu. of an oral answer: tibi non rescribam, sed respondeam,
Sen. Ep. 67, 2;but also of writing: epistulae,
Cic. Att. 9, 9, 1 et saep.; v. infra:ab his sermo oritur, respondet Laelius,
Cic. Lael. 1, 5; Plaut. Men. 5, 5, 28: olli respondit rex Albaï Longaï, Enn. ap. Fortun. p. 2691 P. (Ann. v. 34 Vahl.):cui orationi Caepionis ore respondit Aelius,
Cic. Brut. 46, 169:criminibus,
id. Planc. 2, 4:supremae tuae paginae,
id. Att. 6, 2, 1:cui opinioni,
Quint. 4, 4, 1:tam aequae postulationi,
id. 7, 1, 47 al.:summā constantiā ad ea, quae quaesita erant, respondebat,
Cic. Phil. 1, 1, 2; cf.:arbitrabar me satis respondisse ad id quod quaesierat Laelius,
id. Rep. 2, 39, 65:nec absurde adversus utrosque respondisse visus est,
Liv. 35, 50; 8, 32:adversus haec imperator respondit,
id. 30, 31; 33, 35 fin. — With acc. of neutr. pron.:illud respondere cogam,
to make answer to that, Cic. Cael. 28, 67; cf. id. Vatin. 7, 18; 17, 41:multa contra patronos venuste testis saepe respondet,
Quint. 5, 7, 31; 5, 7, 24; cf.:accipe, quid contra juvenis responderit,
Hor. S. 2, 3, 233.— With object-clause:respondent, bello se et suos tutari posse,
Plaut. Am. 1, 1, 59; id. Curc. 2, 3, 54; id. Mil. 2, 2, 23; id. Merc. 5, 2. 102 al. —Introducing a direct answer:cum dixisset, Quid agis, Grani? respondit, Immo vero tu, Druse, quid agis!
Cic. Planc. 14, 33; id. Att. 5, 21, 12; id. Inv. 1, 31, 51; id. Tusc. 5, 19, 56.— In impers. perf.:postquam mihi responsum est, abeo, etc.,
Plaut. Curc. 2, 3, 57; cf. id. Mil. 4, 2, 93: quid nunc renunciem abs te responsum? Ter. Heaut. 4, 8, 18:sic existimet: Responsum non dictum esse, quia laesit prior,
id. Eun. prol. 6.— In plur.:multa ejus et in senatu et in foro vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,
Cic. Lael. 2, 6.— In the sup.:(haec) quam brevia responsu,
Cic. Clu. 59 fin. — In a lusus verbb. with spondeo: Er. Sponden' tu istud? He. Spondeo. Er. At ego, tuum tibi advenisse filium, respondeo, and in return I promise you, i. e. assure you, Plaut. Capt. 4, 2, 119; cf.:fideiussores, qui salvam rempublicam fore responderunt, etc.,
promised, gave assurance, Dig. 50, 1, 17 fin. —Trop., to answer, respond, reply to, re-echo, resound, etc.:2.saxa et solitudines voci respondent,
Cic. Arch. 8, 19;respondent flebile ripae,
Ov. M. 11, 53; and:respondentia tympana,
Stat. Achill. 2, 175: urbes coloniarum respondebunt Catilinae tumulis silvestribus, will give an answer to, i. e. will prove a match for, Cic. Cat. 2, 11, 24.—In partic.a.Of lawyers, priests, oracles, etc., to give an opinion, advice, decision, response:b.quaeris, num juris consultus (sit)? quasi quisquam sit, qui sibi hunc falsum de jure respondisse dicat,
Cic. Planc. 25, 62; so,de jure,
id. Brut. 30, 113; cf.:de jure consulentibus respondere,
id. Mur. 4, 9;in a like signif., also simply jus,
id. Leg. 1, 4, 12:facultas respondendi juris,
id. ib. 2, 12, 29; id. de Or. 1, 45, 198; Plin. Ep. 6, 15, 3 al.; cf.:civica jura,
Hor. Ep. 1, 3, 24; and:quae consuluntur, minimo periculo respondentur, etc.,
Cic. Mur. 13, 28; id. Brut. 89, 306. — Absol., Dig. 2, 14, 7; and so very freq. of the jurists in the Digests;v. responsum: pater Roscii ad haruspices retulit: qui responderunt, nihil illo puero clarius fore,
Cic. Div. 1, 36, 79:cum ex prodigiis haruspices respondissent,
Sall. C. 47, 2; Liv. 27, 37; 31, 5; 5, 54; Vell. 2, 24, 3:responsum est,
Suet. Aug. 94, 97:deliberantibus Pythia respondit, ut moenibus ligneis se munirent,
gave advice, Nep. Them. 2, 6; cf. Just. 11, 11, § 11:possumus seniores amici quiete respondere,
to give advice, Tac. A. 14, 54 fin. —Of the answering of a person summoned when his name is called; hence, meton., to appear: citatus neque respondit neque excusatus est, Varr. ap. Gell. 11, 1, 4; cf.:(β).cives, qui ad nomina non respondissent,
Liv. 7, 4:quia Romae non respondebant,
id. 39, 18; Val. Max. 6, 3, 4; Suet. Tib. 38; id. Ner. 44; Hor. S. 1, 9, 36 (vadato, dat., i.e. ei qui eum vadatus erat; v. vador); Dig. 3, 3, 35; 41, 1, 14 et saep.—Esp., to appear before a tribunal, to answer an accusation, meet a charge, etc.:(γ).perfectus in exsilium Tubulus est nec respondere ausus,
Cic. Fin. 2, 16, 54:Verrem alterā actione responsurum non esse,
id. Verr. 2, 1, 1, § 1:nemo Epaminondam responsurum putabat,
Nep. Epam. 8, 1.—Transf., in gen., to appear, be present:B.ipsi (sc. paeon et herous) se offerent et respondebunt non vocati,
Cic. de Or. 3, 49, 191:verba (with res se ostendent),
Quint. 10, 3, 9:ut ii, qui debent, non respondeant ad tempus,
Cic. Att. 16, 2, 2; cf.:podagra ad tempus (with venit ad horam),
Sen. Q. N. 3, 16, 1:sanguis per menstrua,
Cels. 4, 4, 5.—To answer to; to meet, agree, accord, or correspond with a thing; constr. usually with dat. or absol.:C.ut omnia omnibus paribus paria respondeant,
Cic. N. D. 1, 19, 50:ut horum auctoritatibus illorum orationi, qui dissentiunt, respondere posse videamur,
id. Imp. Pomp. 23, 68:ut verba verbis quasi demensa et paria respondeant,
id. Or. 12, 38; and:respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus,
id. Fin. 5, 28, 83: (Aristoteles dicit) illam artem (sc. rhetoricam) quasi ex alterā parte respondere dialecticae, that it corresponds to, i. e. forms the counterpart of, id. Or. 32, 114:aedificare alteram porticum quae Palatio responderet,
id. Har. Resp. 23, 49; cf.of a locality: contra elata mari respondet Gnosia tellus,
i. e. lies opposite, Verg. A. 6, 23:Pachyni pulsata Ionio respondent saxa profundo,
Sil. 14, 73:est mihi magnae curae, ut ita erudiatur (Lucullus), ut et patri et Caepioni nostro et tibi tam propinquo respondeat,
Cic. Fin. 3, 2, 8: satis Graecorum [p. 1582] gloriae responderunt, id. Tusc. 1, 2, 3:tua virtus opinioni hominum,
id. Fam. 2, 5, 2; id. Lael. 16, 56:fortuna meis optatis,
id. Fam. 2, 1, 2; cf.:seges votis,
Verg. G. 1, 47:arma Caesaris non responsura lacertis,
Hor. Ep. 2, 2, 48:favor meritis,
id. ib. 2, 1, 9:ne prior officio quisquam respondeat,
id. S. 2, 6, 24:par fama labori,
id. ib. 2, 8, 66:fructus labori,
Ov. F. 4, 641:non mihi respondent veteres in carmine vires,
id. H. 15, 197 al.:familiam nemo speciosiorem producet, sed hominibus non respondet,
he does not pay his debts, Sen. Ep. 87, 6:amori amore respondere,
i. e. to return it, repay it, Cic. Fam. 15, 21, 4; cf.:Quinti fratris liberalitati subsidiis amicorum,
id. Att. 4, 3, 6:qui ex vico ortus est, eam patriam intellegitur habere, cui reipublicae vicus ille respondet,
to which it belongs, Dig. 50, 1, 30.—In mal. part.: mulieribus,
Plaut. Mil. 4, 1, 17.—With ad:respondere ad parentum speciem,
resemble, Varr. R. R. 2, 5, 9:deformentur directiones, ut longitudines ad regulam et lineam, altitudines ad perpendiculum, anguli ad normam respondentes exigantur,
Vitr. 7, 3; cf.:structuram ad perpendiculum respondere oportet,
Plin. 36, 22, 51, § 172:quia non tota ad animum responderat (villa),
Suet. Caes. 48:ad spem eventus respondit,
Liv. 28, 6.—With dat.:Papirio quoque brevi ad spem eventus respondit,
Liv. 9, 15.— With ex:quicquid non ex voluntate respondet, iram provocat,
Sen. Ep. 47, 19:speculum quocumque obvertimus oris, Res sibi respondent simili formā atque colore,
i. e. correspond, are reflected, Lucr. 4, 167.— Absol.:sidera respondent in aquā,
Lucr. 4, 213:quia raro verba belle respondeant,
Quint. 6, 3, 48: medicus aliquid oportet inveniat, quod non ubique fortasse, sed saepius tamen etiam respondeat, may answer, be suitable, Cels. praef.—To return, make a return, yield:1.frumenta quando cum quarto responderint (sc. colono),
have returned, yielded, Col. 3, 3, 4; cf. with abl. and dat.:humus cum est repetita cultu, magno fenore colono respondet,
id. 2, 1, 3:vitis, nisi praepingui solo, non respondet,
id. 3, 2, 11; cf.:metalla plenius responsura fodienti,
Sen. Ep. 23, 5.—Hence, rēspon-sum, i, n., an answer, reply, response (equally freq. in sing. and plur.).In gen.:2.suis postulatis responsa exspectare,
Caes. B. C. 1, 5 fin.:haec paucis diebus ex illius ad nostra responsa responsis intellegentur, quorsum evasura sint,
Cic. Att. 7, 17, 4:responsum senatūs,
Liv. 7, 31:sine responso legatos dimisit,
id. 9, 38:nullo ab nostris dato responso,
Caes. B. G. 5, 58:responsum dedisti tantis de rebus,
Cic. Verr. 2, 5, 16, § 40; 2, 4, 39, § 85; so,dare responsum,
Liv. 5, 32, 8; Val. Max. 9, 5, ext. 3; Curt. 3, 12, 9; Liv. 3, 50, 12:reddere alicui,
Cic. Planc. 14, 34; cf.:triste redditum,
Liv. 9, 16:ferre (ab aliquo),
to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:referre (ab aliquo),
to deliver, Cic. Att. 7, 17, 2; Hirt. B. G. 8, 23; Liv. 37, 6:elicere,
Quint. 5, 7, 20:petere,
Hor. C. S. 55:responsum accipere,
Liv. 5, 36, 4; Just. 12, 2, 8:responsum non fuit in eis,
Vulg. Jer. 5, 13.—In partic. (acc. to II. A. 2.), an answer, reply of a lawyer, priest, oracle, etc.; an opinion, response, oracle:cum responsumque ab eo (Crasso) verum magis, quam ad suam rem accommodatum abstulisset, etc.,
Cic. de Or. 1, 56, 239:res judicatae, decreta, responsa,
id. ib. 2, 27, 116; id. Mur. 13, 29.—The responsa prudentium, or authoritative opinions of leading lawyers, were an important source of the Roman law,
Just. Inst. 1, 2, 8 Sandars ad loc.:haruspicum responsa,
Cic. Cat. 3, 4, 9; cf. Quint. 5, 10, 30; Ov. M. 3, 340; 527:legatus a Delphis Romam rediit, responsumque ex scripto recitavit,
Liv. 23, 11; cf. id. 1, 56; Quint. 3, 7, 11; 5, 7, 35; Tac. H. 1, 10; 4, 65 al.; Plaut. Ps. 1, 5, 65; Ter. And. 4, 2, 15; Verg. A. 7, 86 et saep.—In eccl. Lat.: responsum Dei, ab angelo, etc.,
Vulg. Mich. 3, 7; id. Luc. 2, 26; id. Act. 10, 22. -
2 Gabarus
-i s m sg 2Gave (F) -
3 Gavus
-i s m sg 2Gave (F) -
4 auspex
auspex icis, m and f [avis + SPEC-], an interpreter of omens given by birds, diviner, augur, soothsayer: Providus, H. — An author, founder, director, protector, favorer: auspices legis: divis Auspicibus coeptorum operum, V.: auspice Musā, H.: Nil desperandum auspice Teucro, H. — Plur., at a marriage, the responsible witnesses, persons who gave away the bride: nuptiarum auspices: nubit nullis auspicibus.* * *diviner by birds, augur; soothsayer; patron, supporter; wedding functionary -
5 capiō
capiō cēpī (capsis, old for cēperis, C.), captus, ere [CAP-], to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp: flabellum, T.: sacra manu, V.: pocula, H.: baculum, O.: pignera, L.: manibus tympanum, Ct.: lora, Pr.: arma capere alii, seized their arms, S.: ensem, O.: tela, O.: omnia arma contra illam pestem, i. e. contend in every way: Manlium arma cepisse, had begun hostilities, S.: capere arma parabat, was on the point of attacking, O.—Of food, to take, partake of: Cibum cum eā, T.: lauti cibum capiunt, Ta. — To take captive, seize, make prisoner: belli duces captos tenetis: unus e filiis captus est, Cs.: capta tria milia peditum, L.: alquos Byzantii, N.: captos ostendere civibus hostes, H.: Num capti (Phryges) potuere capi? could they not, when taken, be taken (once for all)? V.: casus est enim in capiendo (sc. praedones).—To catch, hunt down, take: pro se quisque quod ceperat adferebat: cervum, Ph.: illa pro lepusculis capiebantur, patellae, etc.—To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate: ut te redimas captum (i. e. amore), T.: quibus (rebus) illa aetas capi ac deleniri potest: te pecuniā captum: quem suā cepit humanitate, N.: hunc capit argenti splendor, H.: dulcedine vocis, O.: (bos) herbā captus viridi, V.: oculis captis.— To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch: Aut quā viā te captent eādem ipsos capi? T.: eodem captus errore, involved in: suis miserum me cepit ocellis, Pr.: carmine formosae capiuntur, Tb.: me dolis, S.: capi alcuius dolo, N.: alqm amicitiae mendacis imagine, O.—To defeat, convict, cast, overcome (in a suit or dispute): ne tui consultores capiantur: in capiendo adversario versutus (orator).—To harm, lame, mutilate, maim, disable, impair, weaken: oculis et auribus captus, blind and deaf: membris omnibus captus: altero oculo capitur, loses an eye, L.: capti auribus metu, L.: lumine, O.: numquam erit tam captus equester ordo: captā re p. — P. pass., of the mind, deprived of sense, silly, insane, crazed, lunatic, mad: mente esse captum: virgines captae furore, L.: capti et stupentes animi, L. — To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept: iudicem populum R., L.: Me arbitrum, T.: inimicos homines, make enemies, T.: sacerdotem sortito: Flaccus flamen captus a Licinio erat, L. — Of places, to occupy, choose, select, take possession of, enter into: loca capere, to take up a position, Cs.: castris locum capere: locum extra urbem editum capere, N.: locum editiorem, S.: capto monte, Cs.: Aventinum ad inaugurandum templa, L.: montes fugā, for refuge, L.: tumulum, V.: terras captas despectare videntur (cycni), to be settling down on places selected, V. — To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize: pauca (oppida), S.: Troiā captā, L.: quod (agri) de Campanis ceperant: castra hostium, N.: oppida manu, V.; cf. oppressā captāque re p.: patriam suam, L.—To reach, attain, arrive at, betake oneself to: insulam, Cs.: oti illum portum.—Of property or money, to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get: agros de hostibus: ager ex hostibus captus, L.: praedas, N.: ex hostibus pecuniam, L.: cape cedo, give and take, T.: de re p. nihil praeter gloriam, N.: ex calamitate populi R. nomen capere, Cs.: regnum Tiberinus ab illis Cepit, succeeded to, O.— With pecuniam, to take illegally, exact, extort, accept a bribe, take blackmail: contra leges pecuniam cepisse?: pecuniae per vim atque iniuriam captae: aperte pecunias ob rem iudicandam: alqm pecuniae captae arcessere, S.—To take, inherit, obtain, acquire, get, accept: morte testamentove alcuius alqd capere: a civibus Romanis hereditates: si capiendi Ius nullum uxori, Iu.—To collect, receive, obtain: ex eis praediis talenta argenti, T.: stipendium iure belli, Cs.: ex quo (castro) talenta, N.— Fig., to take, seize, obtain, get, enjoy, reap: Fructum, T.: fructūs auctoritatis: fructum vestri in me amoris: alquid ex eā re commodi? T.: utilitates ex amicitiā.—To take, assume, acquire, put on: gestūs voltūsque novos, T.: figuras, O.—To take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess: petitoris personam: patris vim: patrium animum.— To undertake, assume, enter upon, accept, take up: provinciam duram, T.: consulatum: honores, N.: rerum moderamen, O.: rem p., S.: magistratum, L.—With dat. of person, to obtain for, secure for: patres praeturam Camillo ceperunt, L.—To begin, enter upon, undertake: bellum: labores, T.: augurium ex arce, L.: aliud initium belli, i. e. war on a new plan, Cs.: conatūs ad erumpendum, L.: nec vestra capit discordia finem, V.: ad impetum capiundum spatium, to take a start, L.: somnum, fall asleep.—Poet.: Unde nova ingressūs experientia cepit? i. e. was devised, V.—To seize, embrace, take (an opportunity): si quam causam ceperit, T.: tempus ad te adeundi.—To form, conceive, entertain, come to, reach: sensum verae gloriae: ex lucri magnitudine coniecturam furti: consilium unā tecum, T.: consilium hominis fortunas evertere: consilium equitatum demittere, Cs.: consilium ut exirem: legionis opprimendae consilium, Cs.—To take, derive, draw, obtain: de te exemplum, T.: exemplum ex aliquā re. — To take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience: miseriam omnem, T.: angorem pro amico: ex huius incommodis molestiam: infamiam sine voluptate: invidiam apud patres ex largitione, L.: timorem, V.: voluptatem animi.— With a feeling as subj, to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui, etc.: ut caperet odium illam mei, T.: nos oblivio ceperat: Romulum cupido cepit urbis condendae, L.: animum cura cepit, L.: meae si te ceperunt taeda laudis, V.: dementia cepit amantem, V.—Of injury or loss, to suffer, take, be subjected to: calamitatem: incommodi nihil.—Esp., in the formula by which the senate, in great emergencies, gave absolute power to magistrates: videant ne quid res p. detrimenti capiat: senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc., S.—To take in, receive, hold, contain, be large enough for: capit alveus amnes O.: terra feras cepit, O.: quid turbae est! Aedes nostrae vix capient, scio, T.: unā domo iam capi non possunt: Nec iam se capit unda, V.: Non tuus hoc capiet venter plus ac meus, H.: tot domūs locupletissimas istius domus una capiet? will swallow up.—To contain, hold, suffice for, be strong enough for, bear: eam amentiam: nec capiunt inclusas pectora flammas, O.: iram Non capit ipsa suam, O.: Nec te Troia capit, is too small for your glory, V.—To take, receive, hold, comprehend, grasp, embrace: gratia, quantam maximam animi nostri capere possunt: ille unus veram speciem senatūs cepit, L.* * *Icapere, additional forms V TRANStake hold, seize; grasp; take bribe; arrest/capture; put on; occupy; captivateIIcapere, cepi, captus V TRANStake hold, seize; grasp; take bribe; arrest/capture; put on; occupy; captivateIIItaking/seizing -
6 con-cēdō
con-cēdō cessī, cessus, ere. I. Intrans, to go away, pass, give way, depart, retire, withdraw, remove: biduom, T.: tempus est concedere, T.: superis ab oris, V.: ad Manes, V.: huc, T.: istuc, T.: aliquo ab eorum oculis: rus hinc, T.: Carthaginem in hiberna, L.: Argos habitatum, N.: in hanc turbam, to join, H.: tumor et irae Concessere, are gone, V.: ipsae concedite silvae (i. e. valete), V. — Fig., to yield, submit, give way, succumb: ut magnitudini medicinae doloris magnitudo concederet: iniuriae, S.: operi meo, O.: naturae, i. e. to die, S.: hostibus de victoriā concedendum esse, L.: concessum de victoriā credebant, L.—To give place, be inferior, give precedence, yield, defer: concedat laurea laudi: dignitati eorum: unis Suebis, Cs.: maiestati viri, L.: aetati, S.: magistro tantulum de arte: Nec, si muneribus certes, concedat Iollas, V.—To submit, comply, accede: Ut tibi concedam, T.: concessit senatus postulationi tuae: Caesar... concedendum non putabat, Cs. — To assent, concede: mihi, T.: liceat concedere veris, H.—To grant, give allowance, pardon, allow: alienis peccatis: cui (vitio), H.—To agree, consent, assent, acquiesce, go over to: in gentem nomenque imperantium, to be merged in, S.: in paucorum potentium ius, S.: in deditionem, L. — II. Trans, to grant, concede, allow, consign, resign, yield, vouchsafe, confirm: de tuo iure paululum, T.: civitati maximos agros: hoc pudori meo, ut, etc.: amicis quicquid velint: nihil mihi, O.: me consortem sepulchro, let me share, V.: his libertatem, Cs.: crimen gratiae concedebas, accused for the sake of favor: peccata alcui, to pardon him: naturae formam illi, acknowledge that it possesses, O.: concessit in iras Ipse... genitor Calydona Dianae, gave over, V.: mediocribus esse poëtis, H.: huic ne perire quidem tacite conceditur: ut ipsi concedi non oporteret, si, etc., no concession should be made, Cs.: Quo mihi fortunam, si non conceditur uti? H.: fatis numquam concessa moveri Camarina, forbidden to be removed, V.: illa concedis levia esse: culpam inesse concedam: concedatur profecto verum esse, ut, etc.: concedo tibi ut ea praetereas: beatos esse deos sumpsisti, concedimus: valuit plus is, concedo, granted: quoniam legibus non concederetur, permitted by law, N. — To grant as a favor, forbear, give up, forgive, pardon: petitionem alicui, from regard to: peccata liberum misericordiae: huic filium, N.: quod (peccatum) nisi concedas, H. -
7 dē-nūntiō
dē-nūntiō āvī, ātus, āre, to announce, declare, denounce, menace, threaten, intimate, order, command: inimicitias mihi: populo R. servitutem: ab amico timor denuntiari solet?: sese procuratorem esse: eos cavendos esse: quid de summā rei p. sentires: mihi, ut ad te scriberem: ante denuntio, abstineant, etc.: venisset, si esset denuntiatum.—In public life, to announce, intimate, declare, pronounce, proclaim, direct, order, command: bellum, quod denuntiatum indictumque non esset: se non neglecturum, etc., Cs.: se scire quae fierent, Cs.: populo, Aemilium pugnasse, etc., L.: Gallonio, ut excederet Gadibus, gave orders, Cs.: per vicos urbīsque, ut commeatūs expedirent, L.: ei senatus, ne oppugnaret, etc.: venerant denuntiatum Fabio senatūs verbis, ne, etc., L.: Gallicis populis, multitudinem suam domi contineant, L.: centurionibus exsequi, Ta.—In religion, to portend, threaten, foretell, warn, direct: quibus portentis magna populo R. bella denuntiabantur: Celaeno tristīs denuntiat iras, V.: a deo denuntiatum, ut exeamus e vitā.—In law, to give formal notice: iudici: domum, to serve notice at the house: testimonium eis, summon them as witnesses: in iudicium, give notice to attend: fratres saltem ex hibe: ‘non denuntiavi,’ I have not summoned them: de isto fundo Caecinae, to serve notice of an action: in foro denuntiat fundum illum suum esse, makes claim.—Fig., of things, to give notice, make known, signify, indicate: terra adventūs hostium multis indiciis ante denuntiat: illa arma non periculum nobis denuntiant: Caeruleus (color) pluviam denuntiat, V.: hoc data arma denuntiant, Ta. -
8 dīvidō
dīvidō vīsī (dīvīsse, H.), vīsus, ere [VID-], to divide, force asunder, part: Europam Libyamque (unda): hunc securi, H.: frontem ferro, V.: insulam, L.: Gallia est divisa in partīs trīs, Cs.: divisum senatum (esse), Cs.: Hoc iter, i. e. gave two days to, H.: ut ultima divideret mors, part (the combatants), H.: gemma, fulvum quae dividit aurum, i. e. is set in gold, V. — To divide, distribute, apportion, share: bona viritim: Vinum, V.: equitatum in omnīs partīs, Cs.: regnum inter Iugurtham et Adherbalem, S.: (pecuniam) iudicibus: agrum cuique, L.: in singulos milites trecenos aeris, L.: bona publicata inter se, N.: praemia mecum, O.: in dividendo plus offensionum erat, L.: Dividite (sc. arma), O.: sedes adhuc nullā potentiā divisae, appropriated, Ta. — To break up, scatter, destroy: concentum, H.: muros, V.: ventis fomenta, H.— To separate, divide, part, remove: agrum Helvetium a Germanis, Cs.: qui locus Aegyptum ab Africā dividit, S.: Scythes Hadriā Divisus obiecto, H.: divisa a corpore capita, L.: Dividor (i. e. ab uxore), O.: parens quem nunc Ardea Dividit, keeps away, V.—Fig., to part, divide, distribute, apportion, arrange: annum ex aequo, O.: tempora curarum remissionumque, Ta.: animum huc illuc, V.: citharā carmina, i. e. sing by turns, H.: sententiam, to divide the question: divisa sententia est: sic belli rationem esse divisam, ut, etc., regulated, Cs.: ea (negotia) divisa hoc modo dicebantur, etc., S.— To separate, distinguish: legem bonam a malā: bona diversis, H.* * *dividere, divisi, divisus Vdivide, separate, break up; share, distribute; distinguish -
9 fāstus
fāstus adj. [fas], not forbidden ; hence, with dies, a day on which the praetor's court was open, judicial day: fasti dies: fastus (dies), O.; see also fasti.* * *Ifasta, fastum ADJIIfastus dies--day on which praetor's court was open, judicial day
calendar (pl.), almanac, annals; register of judicial days, register; list of festivals (pl.); list of consuls who gave names to yearsIIIscornful contempt, destain, haughtiness, arrogance, pride -
10 fastus
fastus ūs, m scornful contempt, disdain, haughtiness, arrogance, pride: inest pulchris, O.: ad fastum parentīs Optare sibi, ambition, H.: Stirpis Achilleae fastūs tulimus, V.: regius, Cu.: erga patrias epulas, Ta.: tanto te in fastu negas, Ct.: omnīs odit fastūs, Tb.* * *Ifasta, fastum ADJIIfastus dies--day on which praetor's court was open, judicial day
calendar (pl.), almanac, annals; register of judicial days, register; list of festivals (pl.); list of consuls who gave names to yearsIIIscornful contempt, destain, haughtiness, arrogance, pride -
11 inter-pōnō
inter-pōnō posuī, posītus, ere, to put between, place among, interpose, insert, intersperse: ubi spatium... pilae interponuntur, Cs.: ne interpositi quidem elephanti militem deterrebant, L.: lateri vinculum lapides sunt, quos interposuere, ut, etc., Cu.—In time, to insert, interpose, introduce: intercalariis mensibus interpositis, L.—In speech, to introduce, insert: hoc loco libet interponere... quantae, etc., N.: paucis interpositis versibus: verbum ullum.—Of time, to let pass, permit to elapse, leave, interpose: spatium ad recreandos animos, Cs.: tridui morā interpositā, after a delay of, Cs.: spatio interposito, some time after: hac interpositā nocte, L.—With personal objects, to introduce, make an associate of: quam sancta sit societas civium, dis inmortalibus interpositis, etc. —Of writings, to make insertions in, falsify, alter: rationibus populorum non interpositis.—Fig., to introduce, interpose, put forward, adduce, allege, use as a pretext, urge as an objection: decreta: iudicium suum: neque ullā belli suspicione interpositā, Cs.: accusatorem, make a pretext for delay: causam interponens conlegas exspectare, N.: operam, studium, laborem, apply.—To pledge, give, interpose: sponsio interponereter, L.: interpositā fide publicā, S.: in eam rem se suam fidem interponere, gave his word, Cs.—With se, to interfere, intermeddle, intrude, engage in, come in the way: ni se tribuni plebis interposuissent, L.: semper se interposuit, lent his aid, N.: te invitissimis his: se quo minus, etc., C., L.: te in istam pacificationem: me audaciae tuae. -
12 lūdō
lūdō sī, sus, ere [LVD-], to play, play at a game: tesseris, T.: aleā ludere: pilā et duodecim scriptis: trocho, H.: positā luditur arcā, with his cash-box staked, Iu.: alea: par impar, H.: proelia latronum, O.: scriptae, quibus alea luditur, artes, O.— To play, appear in a public game: ludis circensibus elephantos lusisse..L.— To play, sport, frisk, frolic: honesta exempla ludendi: in numerum, dance, V.: in exiguo cymba lacu, O.— Fig., to sport, play, practise as a pastime, do for amusement: illa ipsa ludens conieci in communīs locos: Syracosio ludere versu, V.— To play, make music, compose: quae vellem calamo agresti, V.: Talia luduntur mense Decembri, O.: carmina, V. — To sport, dally, wanton: Lusisti satis, H.— To play, mock, mimic, take off: opus, imitate serious business in sport, H.— To make game of, ridicule, rally, banter: eum lusi iocose satis: omnium inrisione ludi: an prudens ludis me? H.: caput aselli, Ad quod ludebant, Iu.— To delude, deceive: me, T.: non ludo, am in earnest, H.: natum falsis imaginibus, V.: hoc civili bello, quam multa (haruspicum responsa) luserunt, i. e. gave deceptive responses.—To baffle, elude: (canes) sequentīs, O.* * *ludere, lusi, lusus Vplay, mock, tease, trick -
13 mātrimōnium
mātrimōnium ī, n [mater], wedlock, marriage, matrimony: si ex usu esset nostro hoc matrimonium, T.: Metelli matrimonium tenuisse, had been the wife of: ei filiam suam in matrimonium dat, gives in marriage, Cs.: Sarsiam in matrimonium ducere, marry: te in matrimonium conlocare, to give in marriage: in matrimonio conlocavit, gave in marriage.—Wives: matrimonia praedae destinare, Ta.* * *marriage; matrimony -
14 Memnōn
Memnōn onis, m, Μέμνων, son of Tithonus and Aurora, V., H., O.—His broken statue gave a musical sound at sunrise, Ta., Iu. -
15 molestia
molestia ae, f [molestus], trouble, irksomeness, uneasiness, annoyance, molestation, vexation, distress: sine molestiā tuā, without trouble to yourself: molestiam exhibere, cause: fasces habent molestiam, cause: ex pernicie rei p. molestiam trahere, feel troubled: capere, be vexed: mihi epistula hoc adspersit molestiae, gave occasion: mihi demere molestiam, T.—Of speech, stiffness, affectation: diligens elegantia sine molestiā: si nihil habere molestiarum Atticorum est.* * *trouble, annoyance -
16 mūrex
mūrex icis, m the purple-fish (a prickly shellfish): Baianus, H., O.—The purple dye, purple (from the juice of the purple-fish): Tyrius, V., H. —A pointed rock, sharp stone: acutus, V.—A caltrop, spiked trap (to check cavalry), Cu.* * *purple fish, shellfish which gave Tyrian dye; purple dye; purple cloth -
17 nāvis
nāvis is (acc. vem or vim; abl. vī or ve), f [NA-], a ship: naves longae, ships of war, L.: onerariae, transports, L.: praetoria, the admiral's, L.: constratae, decked, L.: tectae naves et leviores apertae, without a deck, L.: auri an paleae, laden with gold or chaff: navim ascendere, S.: adornare, Cs.: deducere, launch, Cs.: terrae adplicare navīs, L.: subducere in aridum, Cs.: agere, work, H.: mercibus implere, Iu.: solvere, set sail, Cs.: cum ad villam navis appelleretur, landed: navem is fregit, was shipwrecked, T.: qui navem gubernassem: in navibus vehi: navium tutela, the image of a deity as guardian (at the stern), O.: puppis rostro Phrygios subiuncta leones (the image at the prow gave the name to the vessel), V.: dura navis, Dura fugae mala, hardships of the sea, H.— Prov.: navibus atque Quadrigis petimus bene vivere, i. e. with might and main, H.—As the name of a constellation, Navis Argolica, or simply Navis, the ship Argo.—Fig., of a state or community, a ship: una navis est iam bonorum omnium: rei p.: O navis, referent in mare te novi Fluctūs! H.* * *navis longa -- galley, battleship; navis oneraria -- transport/cargo ship
-
18 nī
nī adv. and conj. [2 NA-]. I. Adv, not.—Only in the phrase, quid ni? (often quidni? always with subj. or ellipt.), why not? of course: Ch. hem, Clinia haec fieri videbat? Me. quid ni? T.: quid ni iste neget?— II. Conj., in clauses of prohibition or negative purpose, not, that not: monent... ni teneant cursūs, V.—As a conditional negative, if not, unless, but that, but: mirum ni domist, T.: moriar ni puto, etc.: Ni frustra augurium vani docuere parentes, V.: ni fallor (parenthet.), O.: quid ploras, pater? Mirum ni cantem; condemnatus sum, strange I don't sing, Nov. ap. C.: ni festinem, were I not in haste, V.: nec Boi detrectassent pugnam, ni fama... animos fregisset, L. —Esp., in covenants, stipulations, and threats: cum is sponsionem fecisset ni vir bonus esset, gave bonds to prove his good character: tum illud quod dicitur sive, nive, inrident, i. e. the forms of pleading.* * *Iif... not; unlessIIquid ni? -- why not?
if... not; unless -
19 obses
obses idis ( gen plur. obsidum, rarely obsidium, Cs., L.), m and f [SED-], a hostage: obsides uti inter sese dent, exchange, Cs.: Cretensibus obsides imperavit: multi Romanis dediti obsides, S.: alqm obsidem retinere, as a hostage, N.: Me acceptā Obside, O.—A surety, security, guaranty, assurance, bail, pledge: se eius rei obsidem fore, will answer for it, N.: (nuptiarum) obsides filios accipere: coniugii, O.: obsidem enim se animum eius habere, L.: obsides dedit se nullā in re Verri similem futurum, gave no guaranty: hanc condemnationem dederat obsidem Balbo, ut, etc.* * *hostage; pledge, security -
20 perperam
perperam adv. [1 PAR-], wrongly, incorrectly, untruly, falsely: istoc de nomine dixi, i. e. gave a false name, T.: facere: interpretari, L.* * *wrongly, incorrectly
См. также в других словарях:
gave — gave … Dictionnaire des rimes
gavé — gavé … Dictionnaire des rimes
gave — [ gav ] n. m. • fin XIVe; gasc. gabe ♦ Cours d eau, torrent pyrénéen. Le gave de Pau. « Sources, gaves, ruisseaux, torrents des Pyrénées » (Vigny). ● gave nom masculin (béarnais gabe) Cours d eau torrentiel dans l ouest des Pyrénées françaises. ● … Encyclopédie Universelle
Gave — Freguesia de Portugal … Wikipedia Español
Gave — [gaːv; französisch »Wildbach«], in Südfrankreich (besonders im Bereich der Pyrenäen) häufige Bezeichnung für Gebirgsflüsse mit Wildbachcharakter. Der Gave de Pau, 175 km lang, sammelt viele Gaves und mündet in den Adour. * * * Gave [ga:v],… … Universal-Lexikon
gave — 1. (ga v ) s. m. Nom que l on donne dans les Pyrénées aux cours d eau plus ou moins considérables qui descendent des montagnes. gave 2. (ga v ) s. f. Terme populaire qui se dit pour le jabot des oiseaux. HISTORIQUE XIIIe s. • Mais Renart le… … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré
GAVE — may refer to: * GAVE, an acronym for gastric antral vascular ectasia. * gave, a word meaning torrential river in the Southwest of France … Wikipedia
Gave — (g[=a]v), imp. of {Give}. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
gave — past of give Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 … Law dictionary
Gave [1] — Gave (spr. Gaw), in den Pyrenäengegenden Bergstrom, unterschieden durch Ort od. Thal, wo er fließt; daher G. d Oleron (spr. G. d Olerong), im französischen. Departement Basses Pyrénées durch den Zusammenfluß des G. d Osseau, G. d Aspe (spr. G. d… … Pierer's Universal-Lexikon
Gave [2] — Gave, im Lederhandel die erste, zweite u. dritte Sorte der russischen Juchten … Pierer's Universal-Lexikon